آشنایی باحرکت نابودگر زوگزوانگ

شطرنج یکی از بازی های جذاب و فکری مهیج برای سنین مختلف می باشد که قصد داریم حرکت زوگزوانگ [ Zugzwang ] را آموزش دهیم.

اگر به زبان ساده تر بخواهیم توضیح دهیم، زوگزوانگ به حالتی از وضعیت بازی گفته می شود که شما دستتان برای حرکت رو به جلو بسته شده و در واقع هیچ حرکتی به درد شما نمی خورد و ترجیح می دهید زوگزوانگ را اجرایی کنید.

یکی دیگر از اسم های زوگزوانگ، دشمن خاموش است و مشابه گازگرفتگی است، و قبل از اینکه همبازی متوجه شود به سرانجام میرسد.

معنی زوگزوانگ چیست؟

باید بدانید که کلمه Zugzwang از زبان آلمانی گرفته شده است و به مفهوم compulsion to move (به معنی اجبار به حرکت) است و این واژه وارد سیاست هم شده است (موقعیت یک کشور یا گروه در مقابل دشمن).

زوگزوانگ از جمله حرکاتی هست که با هر حرکتی مات میشوید. زوگزوانگ باید جزو اولویت های آخر در سیاست بازی شما باشد و در موقعی که سایر حرکات و قوانین بازی، تسلط شما بر بازی را به خطر می اندازد، وارد اجرای این تکنیک می شوید.

حرکت زوگزوانگ و مفهوم آن در بازی شطرنج

زوگزوانگ به حرکتی گفته می شود که در بازی شطرنج اتفاق می افتد. این کلمه آلمانی بوده و به معنی ناچار یا اجبار در حرکت است که در بعضی منابع و مقاله ها به آن حرکت اکراهی نیز می گویند.

می خواهیم بدانیم حرکت زوگزوانگ چیست و این حرکت چه موقع اتفاق می افتد؟

در واقع وقتی در شطرنج نوبت حرکت کردن بازیکن میرسد و مجبور است که حرکت کند ولی حرکت خوب و جالبی ندارد یعنی با هر حرکتی وضعیت او از قبل بدتر میشود و به دردسر می افتد، که به آن زوگزوانگ میگویند.

حتما حین بازی تحرکات بعدی حریف را باید تشخیص بدهید و در ذهن خود خانه های مورد حمله را پیش بینی کنید. همین تشخیص را برای خانه های حریف خود نیز در نظر بگیرید و ببینید که حریف شما در کدام خانه‌ها امن‌تر است.

البته دقت کنید که وابسته به یک قانون نباید باشید و تصور نکنید که شما با تسلط زیاد بر یک قانون، پیروز بازی می شوید. در حقیقت شما تمام قوانین از جمله حرکت زوگزوانگ را باید بخوبی بدانید و از کنار هم قرار دادن این حرکات به یک شطرنج باز متبحر تبدیل شوید.

اجبار به حرکت بازیکن در زوگزوانگ

برای اینکه حریفمان را از دور خارج کرده و محدود کنیم و بازی به ضرر او تمام شود باید با دقت کاری کنیم که او را از طریق حرکت زوگزوانگ تحت فشار قرار دهیم تا نوبت حرکت خود را به ما واگذار کند. از حرکت زوگزوانگ میوانیم به عنوان سلاح قوی برای آخر بازی بهره ببریم.

مجبور شدن بازیکن به حرکت در حالت زوگزوانگ آنهم آخر بازی یکی از تاثیرگذارترین راه است که میتوان بر حریف غالب شد چون در وسط بازی پیشامد چنین حرکتی خیلی کم است.

در شروع بازی نیز نمیتوان گفت که در بازی پیش رو آیا میتوان حریف را در حالت زوگزوانگ قرار داد یا نه. بنابراین استفاده از هر فرصتی برای سرعت بخشیدن به مهره ها در بازی با اهمیت است.

خصوصیات آخر بازی در زوگزوانگ

شخصی به نام امانویل لاسکر در کتاب (حس همگانی در شطرنج) نوشته است که سه عنصر برای خصوصیات آخر بازی وجود دارد و سه عنصر را نیز تشریح کرده و توضیحات خود را در خصوص زوگزوانگ به صورت مختصر داده است.

آن سه عنصر عبارتند از:

1. اجبار در حرکت
2. پیاده رونده
3. نیروی تهاجمی شاه

از آنجا که در اختیار داشتن فرصت حرکت در بازی یک برتری است ولی اجبار به حرکت در مرحله وسط بازی فرق دارد.

در این مرحله ماهیت بازی فرق میکند و باید بازیکنان شطرنج حتما دید و افکار خود را عوض کنند و اینکه نمیتوان روی انتخاب های موثرتر حساب کرد.

چون بازی الان ملایم تر شده و حمله نیز پیامد خاصی نخواهد داشت زیرا با فشار آوردن روی مهره های حریف و فشرده کردن حرکات او با کاهش فعالیت وی روبه رو خواهیم شد.

بنابراین حریف مجبور به حرکت نامطلوبی شده و دیوار دفاعیش از هم میپاشد.

معیارهایی که به اجبار در حرکت منجر میشود

• سواره های بی حرکت
• وضعیت بهینه سوارها و پیاده ها و ناتوانی در بهبود وضعیت آنها
• سواره های چند وضعیتی