آموزش آچمز کردن
آچمز وضعیتی در بازی شطرنج است که در آن یکی از مهرهها که مهرهٔ آچمز نامیده میشود مجبور است برای دفاع از یک مهره یا خانهٔ ارزشمند در جای خود میخکوب شود. آچمز کردن تاکتیکی مؤثر برای ایجاد محدودیت در توانایی جابجایی سوارهای حریف است.
آچمز وضعیتی در بازی شطرنج است که در آن یکی از مهرهها که مهرهٔ آچمز نامیده میشود مجبور است برای دفاع از یک مهره یا خانهٔ ارزشمند در جای خود میخکوب شود. آچمز کردن تاکتیکی مؤثر برای ایجاد محدودیت در توانایی جابجایی سوارهای حریف است.
دو نوع آچمزی بر حسب توانایی حرکت شطرنج باز آچمز شده وجود دارد:
- آچمزی مطلق
- آچمزی نسبی
اگر هدف آچمزی چیزی غیر از شاه مثلاً وزیر یا رخ یا حتی خانهای خالی باشد که اهمیت استراتژیکی دارد (مانند خانهٔ ماتی که با تصرف آن میتوان حریف را مات کرد) آچمزی نسبی اتفاق افتاده است. در این وضعیت از نظر قانونی میتوان مهرهٔ آچمز حرکت داد اما معمولاً حرکت آن به ضرر جدی مانند از دست دادن مهره یا مات شدن میانجامد.
به طور خلاصه، حرکت دادن آچمز شاه ممکن نیست، حرکت دادن آچمز وزیر و سایر مهرهها نیز معمولاً به زیان شطرنجباز است. در وضعیتهای خاص و نادری در بازی عملی ممکن است بتوان مهرهٔ آچمز را حرکت داد (البته به جز آچمز شاه) آن هم در صورتی که مهرهٔ آچمز با حرکت خود به مهرهای باارزشتر یا همارزش مهرهٔ آچمز خودی حمله کند یا اینکه تهدید خطرناکی مانند حالت مات ایجاد کند که به آن تاکتیک ضد آچمزی میگویند.

سفيد: ليوبلينسکی
سياه: ليليانتال
قهرمانی مسکو 1945
Liublinsky,V - Lilienthal,A
Moscow-ch 1945
[C48]
1.e4 e5 2.Nf3 Nc6 3.Nc3 Nf6 4.Bb5 Nd4 5.Ba4 Bc5 6.0–0 0–0 7.Nxe5?!
بهتر بود در اينجا سفيد حرکت d3 را انجام می داد. گرفتن پياده در حرکت ششم (به جای حرکت قلعه) با توجه به عقب نشينی اسب به خانه d3 امکان پذير بود اما بعد از حرکت قلعه اين امکان به دليل ادامه زير ميسر نيست.
7...d6 8.Nf3
عقب نشينی اسب به خانه d3 امکان پذير نيست.
8.Nd3 Bg4 9.Qe1
9...Nf3+! 10.gxf3 Bxf3 11.Nxc5 Ng4–+
8...Bg4
يک آچمزی آزار دهنده!
9.d3
9...Nd7!
حرکتی قوی با ايده فشار بر مهره آچمز شده f3.
استاد بزرگ آرمان پاشيکيان در جريان مسابقات ايروفلوت سال 2004 در برابر حريف خود حرکت Qc8! با ايده انتقال سريع وزير به خانه h3 را انجام داد و در چند حرکت به پيروزی رسيد:
9...Qc8! 10.Bf4 Bxf3 11.gxf3 Qh3 12.Bg3 h5 13.Ne2 Nxf3+ 14.Kh1 Nxh2 0–1
Xu Yuhua-Pashikian,A-Moscow 2004
10.Bxd7 Qxd7
اکنون تهديد …Bxf3 و سپس …Qh3 کشنده است.
11.Be3
اجباری...
11...Nxf3+ 12.gxf3
12...Bh5!
با ايده حفظ آچمزی بر مهره f3 . اکنون سياه تهديد …Qh3 را دارد.
13.Kg2
13...f5!
رخ نيز وارد کارزار می شود! پس از حرکت …Nd7! استاد بزرگ ليليانتال امکان اين حرکت را هميشه مدنظر داشت. برتری سياه محسوس است.
14.e5 f4 15.Bxc5 dxc5 16.Qe2 Rae8 17.Rae1 Re6 18.h3 Bg6 19.Kh2 Bf5 20.Rg1 Bxh3–+
سياه برنده است.