آموزش شطرنج

آموزش حرفه ای و اختصاصی شروع بازی شطرنج

تئوری گشایشها در شطرنج باز را به رعایت اصول مشخصی هدایت میکند که هرگز نباید از خاطر او دور بماند ، از جمله این اصول میتوان به موارد زیر اشاره کرد

1 : در وضعیت اولیه بازی ، سفید به دلیل داشتن نوبت اندکی برتری دارد
2 : در این مرحله ، هدف سفید باید حفط این برتری باش حال آنکه
3 : هدف سیاه دست یافتن به تساوی وضعیت ( پوزیسیون ) است

بنابراین تئوری شروع بازی در واقع تلاش برای تحقق اهداف بالاتر در همه حالات است

هر زمان که هدف های 2 و 3 به روشنی محقق شود ، می توان گفت که مطابق تئوری بازی شده است مع هذا تا به حال کسی نتوانسته است روشی بیابد که ارزش آن از عملکرد و تجربه خوب استادان بیشتر باشد به عبارت دیگر در بیشتر حالات ، تئوری چیزی بجز یک عملکرد و تجربه خوب نیست .






در ابتدای بازی شطرنج باز همواره باید به دو اصل بسیار مهم دیگر توجه داشته باشد ، یکی گسترش و دیگری مرکز به این منظور لازم است همه سوارها به طور هماهنگ گسترش داده شوند بدون تلف کردن زمان در مواضع حساس صحنه نبرد مستقر گردند مرکز صحنه پیکار را به تصرف در بیاورند و یا دست کم بر آن نظارت کنند و در همان حال بکوشند قوای حریف را از دستیابی به آنچه که درصدد رسیدن به آن است ، محروم بسازند در اجرای اصول مربوز رعایت 10 قاعده عملی زیر ضروری است .
البته لازم به ذکر است که یک شطرنج باز آزموده و با تجریه می تواند موارد استثناء آن را به خوبی ریابد ، قواعد یاد شده به شرح زیر است :

1 : بازی را با پیاده شاه یا وزیر آغاز کنید
2 : تا آنجا که ممکن استبهترین حرکات گسترشی را که در عین حال با تهدید همراه باشد انجام دهید
3 : اسب ها را قبل از فیلها وارد بازی کنید
4 : برای گسترش هر سوار بهترین خانه را انتخاب کنید
5 : در شروع بازی بیش از یم یا دو پیاده را حرکت ندهید
6 : وزیر را زود وارد بازی نکنید
7 : هرچقدر ممکن هست زودتر قلعه بروید
8 : برای کنترل مرکز بازی کنید
9 : بکوشید همواره دست کم یک پیاده در مرکز داشته باشید
10 : بدون دلیل موجٌه و روشن قربانی نکنید

در مورد قاعده دهم باید اضافه شود که برای پیشکش کردن پیاده به حریف توجه به یکی از دلایل چهارگانه زیر ضروری است :

1 : قربانی پیاده به یک گسترش منجر شود
2 : وزیر حریف را از مسیرش منحرف ساز
3 : مانع از قلعه رفتن شاه حریف شود ، خواه برای همیشه و خواه برای چند حرکت
4 : به تدارک یک حمله قدرتمند بیانجامد .
 و بالاخره لازم است خوب بخاطر سپرده شود که در هر حرکت بتزی بتید به دو سوال پایین پاسخ داده شود :

1 : این حرکت چه تاثیری بر مرکز دارد ؟
2 : در جمع سوار ها و پیاده های گسترش یافته چا مکانی برای آن مهره در نظر گرفته شده است .

در شطرنج سه عامل مهم نیرو ، عرصه و زمان دخالت کامل دارند .

نیرو - همان مهره های هستند که دو بازیکن در ابتدای بازی در اختیار دارند .
عرصه  - یا فضا همان صفحه شطرنج یا میدان نبرد است که قوای دو هماورد بر روی آن جابجا می شوند و مانور می دهند .

 زمان - در حقیقت همان نوبت بازی است که برای حرکت دادن مهره ها بر عهده بازیکن قرار میگیرد

در جریان بازی سه عامل بالا می توانند به یکدیگر تبدیل شوند به این معنا که می توان مثلا یک پیاده یعنی میرو را از دست داد برای آنکه از لحاظ زمان از حریف پیشی گرفت یا آنکه بر عرصه بیشتری تسلط پیدا کرد یا برعکس می توان با اجرای چند حرکت یعنی از دست دادن زمان یک پیاده حریف را بدست آورد

سخن گفتن دربازه برتری نیرو زاید بنظر می رسد زیرا شطرنج بازی که از لحاظ نیرو از حریف پیش باشد قاعدتا بازی را به سود خود به پایان می رساند






عرصه نقش بسیار مهمی را در شطرنج ایفا می کند . بازیکنی که برعرصه بیشتری تسلط داشته باشد به همان نسبت آزادی عمل زیاد تری پیدا میکند و آسانتر می تواند به گسترش نیروها و اجرای مانور هابپردازد بر عکس اگر قلمرو قوایش به سه عرض محدود شود در واقع امتیاز بزرگی را از دست داده و برای مانور سوارهای خود در تنگنا قرار گرفته است .

زمان نیز در شطرنج عامل بسیار با اهمیتی است و لازم است شطرنج باز هر زمان یا نوبت بازی را تمام و کمال در خدمت گشترش قوا بکار برد و بکوشد در این زمینه هم مثل نیرو و عرصه تعادل با حریف را حفظ کند ، شطرنج بازی که با سبقت در زمان عمل می کند میتواند ابتکار عمل را بدست بیگرد و چه بسا پیروزی را از آن خود بسازد در پایان بازی غالبا حتی یک زمان قاطع است آن کس که یک زمان پیش است می تواند پیاده خود را به وزارت برساند در حالی که پیاده حریف تازه به عرض ما قبل آخر رسیده است .

حرکات آغاز بازی شطرنج بر پایه شماری اسده های مشخص بنا شده اند و این ایده ها در واقع پایه و اساس بازی را به خاطر بسپارد باید ایده های اساسی انها را به خوبی درک کند و فرا بگیرد .

حرکات آغاز بازی شطرنج برپایه شماری ایده های مشخث بنا شده اند این ایده ها در واقع پایه و اساس بازی را تشکیل می دهند بنابراین شطرنج باز به عوض آنکه انواع شروع بازی را به خاطر بسپارد باید ایده های اساسی آنها را به خوبی درک کند و فرا بگیرد

در دوران ما ، تئوری گشایشها با اندیشه های نوین وسط بازی نیز در آمیخته و پیچیدگی های خاصی پیدا کرده است که حل آنها نوآوری روزافزون را ایجاب می کند می توان گفت در این دوران تئوری گشایشها تا سطح والای علم ارتقائ یافته است

خصوصیات برجسته و بارز گشایشهای نو ، همان طور که در بازیهای مسابقات کنونی شطرنج مشهود است در نکات مهم زیر خلاصه میشود .

1 : جدال زنده و حاد در مرکز
2 : حفظ توان تحرک پیاده ها
3 : گسترش نیروها با هدف تحقق طرحهای وسط بازی
4 : جستجو و تلاش برای اجرای یک بازی متقابل فعال از جانب سیاه بجای اتخاذتاکتبک های انفعالی و رسیدن به نتیجه مساوی

امروزه در عمل شروع بازیهای بسیار متنوع و گوناگونی بکار می رود که هرکدام از آنها شاخه های متعددی را شامل می باشد هر یک از این گشایشها نام خاصی دارد بعضی نام سرزمینی را گرفته که نخستین بار در آنجا بازی شده برخی دیگر اسم شطرنج بازی را دارد که طراح یا بررسی کننده آن بوده و بالخره وجه تسمیه تعدادی نیز مهره ای است که گسترش آن ، خصوصیات بازی را تعیین میکند .


انواع گشایشهای بازی به سه بخش تقسیم می شوند بخش اول آغاز بازیهای باز که طرفین بازی را در حرکت نخست پیاده شاه را دو خانه به جلو می رانند
بخش دوم : آغاز بازیهای نیمه باز که سیاه به حرکت e2 - e4  سفید جوابی غیر از e5 - e7   می دهد و بخش سوم آغاز بازیهای بسته که سفید در حرکت اول به جای e4 - e2  حرکت دیگری را بازی کند .

تهیه و تنظیم : اصغر برزگر